نظريه برنامه ريزي به دنبال تحولات دهه ي اخير در وضعيت آشفته اي قرار دارد. افول مارکسيسم، نضج ايده هاي نظري جديد در علوم اجتماعي، پافشاري بر گرايشات جنسيتي، قوميتي، منطقه گرايي، محدوديت افق ديد برنامه ريزي بسان پراتيک حرفه اي در تضاد با جايگاه آکادميکش، و در نهايت اوج گيري اصلاح طلبي عمل گرايانه در واکنش به سيطرهي فرآيندهاي سرمايه داري، همگي چشم انداز نظريه ي برنامه ريزي را تيره کرده اند. نظريهي برنامه ريزي، حتا پيش از اين چالش ها نيز همواره عرصه اي نامتعين بود که موقعيت مخاطره آميز آن را ميان قلمروهاي حرفه اي و مبادي فلسفي - در عين اتکاي بر آن دو - بازتاب مي کرد. ما بر اين باوريم که اين زمان تمرکز بر چشم انداز دائما در حال تغيير نظريه برنامه ريزي و ترسيم کوره راهي از آن ميان فرارسيده است.
برنامه ريزي مشارکتي در کانون اين کتاب قرار دارد و از اين منظر، ديگر گرايشات نظري بررسي مي شود. افزون بر اين، برنامه ريزي مشارکتي رويکرد محور در بحث هاي محفل هاي دانشگاهي نيز هست. هدف ما فروکاستن جايگاه برنامه ريزي مشارکتي بسان قلمرو معتبر و با ارزش بررسي هاي نظري نيست بلکه کشف نظريه ها، مسايل و گرايشات موجود در چارچوب برنامه ريزي است که از، و يا در واکنش به موقعيت مسلط نظريهي مشارکتي بسان يکي از الگوهاي اصلي برنامه ريزي سدهي 21 پديدار شده اند. کتاب حاضر مرور اجمالي وضعيت جاري نظريه ي برنامه ريزي، همچنين نقدهاي وارده بر دغدغه هاي پراتيکي برنامه ريزي از منظر نظري است.
اميد داريم اين کتاب بسان مجموعه اي نو در نظريه برنامه ريزي مدنظر قرار گيرد و بتواند چيزي فراتر از کتاب درسي باشد. به همين دليل نويسندگان مقالات را به پل زدن ميان نظريه و عمل ملزم کي مي تواند متضمن ايده هاي نظري جديد باشد. در اغلب فصل ها را هرچه بيشتر بحث ها از مثال هايي از پراتيک برنامه ريزي و مورد بهره برده ايم؛ اين بدان معناست که اثر حاضر، نظريه ي برنامه ريزي را پراتيک معاصر برنامه ريزي لحاظ کرده است. دغدغه ي ما اين است که کي حاضر به بازگويي نظريه هاي موجود اجتماعي در چارچوں گي . برنامه ريزي تقليل نيابد، به همين دليل نويسندگان را به توضيح پراتک حرفه اي با ارايه ي مجموعه اي از نظريه پردازي هاي متکي بر موارد واق برنامه ريزي ترغيب کرده ايم. مورد پژوهي هاي کتاب نه فقط از پراتيک برنامه ريزي حرفه اي در انگلستان و ديگر کشورهاي اروپايي بلکه استراليا و افريقاي جنوبي نيز بهره برده اند و همه ي آنها با شکل و پراتيک برنامه ريزي - و مطالعات برنامه ريزي در محفل هاي دانشگاهي - بين المللي سنخيت دارند.
کتاب حاضر سه پاره دارد. پس از پيشگفتار، پارہي يك خواننده را با چشم اندازها و انديشه هاي برنامه يزي و بحث هاي رايج برنامه ريزي مشارکتي آشنا کرده و آن ها را دقيق به سان بديل چشم انداز فوکويي از برنامه ريزي مطرح مي کند. اين مجموعه، زمينه را براي ورود به فصل هاي بعدي آماده مي کند. پاره ي دوم تلاقي گاه ها و پراکسيس برنامه ريزي با توضيح مسائل مبتلابه پراتيک حرفه اي در چارچوب بحث هاي نظري، ادامه ي پاره ي اول است؛ اين پاره، چارچوبندي، اتيکز، ارزش ها و جنسيت در عرصه ي تصميم سازي برنامه ريزي را پوشش مي دهد. پاره ي سوم جنبش ها و سير تحول برنامه ريزي را با ملاحظه ي برخي چشم اندازهاي بديل برنامه ريزي و نظريه ي برنامه ريزي، از جمله عمل گرايي، پسامدرنيسم و نئوليبراليسم واکاوي مي کند. فصل آخر با برخي جمع بندي هاي اجمالي، نحله هاي مختلف فکري را به يکديگر نزديک مي کند.
در مجموع اميدواريم کتاب حاضر كمك موثري در عرصه ي بحث هاي نظري، همچنين پرورش نظريه ورزي هاي جديد به طور اعم و پراتيک
ور اعم و پراتيک آگاهانه حرفه اي به طور اخص باشد. هدف ما از نگارش اين کتاب نه فقط بهره مندي دانشجويان دوره هاي کارشناسي و تحصيلات تکميلي برنامه ريزي، مطالعات شهري، جغرافيا و علوم سياسي، بلکه نظريه پردازان، حرفه مندان و همه ي کساني است که شيوه ي خاص خود از چشم انداز پسا اثباتي در برنامه ريزي را پي مي گيرند.
فيليپ آلمندينگر، آبردين مارك تئودور-جونز، لندن