در طلوع سده بيست و يکم شاهد شکل گيري مفهومي به نام شهري شدن جا اساس، پژوهشگران، برنامه ريزان، سياست سازان و سياست گذاران، سياه جاد شهرها» نام نهاده اند. با وجود اين، شهرها کارکرد دوگانه اي دارند، مي توا..
بود اين، شهرها کارکرد دوگانه اي دارند. مي توان گفت
بيم و اميد از مشکلات به موازات صلح، آرامش و رفاه مهم ترين مشخصه شهرهاي حاضري اين معنا که از يک طرف، آنها مکان تمرکز قوميت هاي گوناگون و بروز تسامح و تساهل فرهنگ اجتماعي، خلاقيت، اقتصاد دانش بنيان و فرصت هاي سعادت و خوشبختي بشرح ديگر، نشانه هاي نوميدي نظير فقر، محروميت، اسکان غيررسمي، بافت هاي فرسوده، هسک و کم درآمد، جرم و جنايت، آسيب هاي اجتماعي، ناهنجاري هاي اجتماعي، نابساماني ها و آشفيع مکاني در آنها عينيت مکاني يافته است. به طوري که صاحب نظران به صورت عيان ونهان خصوص افزايش «خشونت و جرم شهري» در سده حاضر سخن گفته اند و هشدار داده اند. در واقع بزهکاري و جرم و امنيت به عنوان يکي از مهم ترين مؤلفه هاي برنامه ريزي شهري مطرح شده اند چنان که تأمين امنيت را هم رديف آزادي و به عنوان يک «حق» دانسته اند. پيش نياز اصلي رشد، توسعه و بالندگي، تأمين امنيت است و به تعبير «مازلو» در زمره نيازهاي اساسي انسان همچون خوراک و پوشاک به شمار مي آيد. همين طور بدون تأمين امنيت، روياي تحقق شهرهاي پايدار ميسر نخواهد شد. در حقيقت، هيچ شکوفايي، بالندگي و رونقي بدون امنيت و ايمني وجود نخواهد داشت. به واسطه تأمين امنيت، شهرها و اجتماعاتي کارآمد، خوداتکا و خودكفاتر خواهيم داشت. به وضوح براي برنامه ريزان، شهرسازان و معماران ثابت شده است که بين وقوع جرم و مکان رابطه مستقيمي وجود دارد. به گونه اي که نورپردازي، خيابان هاي سرزنده و شاد، حمل و نقل عمومي کارآمد، رويت پذيري، مديريت و نگهداري، دسترسي پذيري، احساس مالکيت، فضاهاي سوم، اختلاط
کاربري ها و خوانايي، به افزايش امنيت تأثير مي گذارند. جرم و بزهکاري معلول فرصت هستند، از راه سخت کردن فرصته مي توان بزهکاري را به ميزان قابل توجهي کاهش داد. در واقع، تحقق شهرگرايي اجتماعي به عنوان يکي از مهم ترين راهبردهاي پيشگيري از جرم مطرح شده است؛ چرا که امکان شکل گيري نظارت طبيعي، مراقبت هاي اجتماعي، نظارت رسمي و غيررسمي و خودکنترلي را افزايش خواهد داد. بر همين مبنا، اين پژوهش حول محور نقش مؤلفه هاي شهرسازي و معماري در تأمين امنيت و ارتقاي کيفيت مکاني مي چرخد. کتاب حاضر در پنج فصل به شرح زير تدوين شده است فصل اول به بيان مفاهيم و تعاريف کليدي در حوزه تحليل فضايي شهري مشتمل ب ر تاريخچه تحقيق، اهميت و ضرورت پژوهش، جرم شناسي محيطي، شهرگرايي، رفاه و امن امنيت شهري، مفهوم امنيت، فاکتورهاي تأثيرگذار بر جرم و خشونت به عنوان ابعاد امنيت، مفهوم امر امين، ارکان و نقشه راه امنيت شهري، مؤلفه هاي شهر امن، مفهوم محله امن و رابطه بين امنيت و پايداري اقدام کرده است فصل دوم به تبيين مؤلفه هاي فرهنگي، زيستي، اجتماعي، اقتصادي و کالبدي در وقوع جرم از راه بيان نظريه هاي فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي جرم و بزهکاري شهري از جمله نظريه هاي جرم شناسي فرهنگي، نظريه هاي روان شناختي و بيواجتماعي، نظريه هاي يادگيري اجتماعي و انجمن ديفرانسيل نظريه هاي برچسب زني نظريه هاي کنترل اجتماعي، نظريه هاي ساختار اجتماعي، نظريه فشار رابرت مرتون، نظريه هاي انتخاب، نظريه فعاليت روزمره يا عادي، نظريه سبک زندگي در معرض قرار گرفتن، نظريه هاي پيشرفت اجتماعي، نظريه نابساماني اجتماعي، نظريه نابساماني اجتماعي و کاربري اراضي، ايده کارآمدي جمعي و کنترل اجتماعي، جرم شناسي مارکيست و نظريه تضاد اجتماعي و نظريه هاي يکپارچه مبادرت کرده است. فصل سوم به ارايه نظريه هاي مکاني پيشگيري از جرم و روش هاي کنترل، مشتمل بر تز انزواي اجتماعي ويلسون و پنجره هاي شکسته شده، نظريه جابه جايي جرم، نظريه پيشگيري وضعي جرم، نظريه اقدام وضعي، نظريه هندسي جرم، نظريه الگوي جرم، نظريه پيشگيري از جرم از طريق طراحي محيطي (CPTED) متشکل از نسل اول (اليزابث وود، جاکوبز،اسلمو آنجل، جفري و نيومن)، هفت مفهوم کليدي نسل اول، نسل دوم، اصول چهارگانه نسل دوم و نسل سوم، تفاوت بين نسل هاي پيشگيري از جرم و همچنين تحليل ديدگاههاي پيشگيري از جرم از طريق طراحي محيطي، مکان امن، طراحي شهري در رابطه با مؤلفه هاي فضايي و اجتماعي، نتيجه گيري و ارايه چهارچوب نظري تحقيق اقدام گرديده است. فصل چهارم به بيان روش هاي فضايي تحليل کانون هاي جرم خيز مشتمل بر مفهوم کانون جرم خيز، قانون تمرکز جرم در مکان هاي خاص، فرآيندهاي شناسايي زماني، کانون هاي جرم خيز، ماتريس کانون هاي جرم خيز (متفرق، خوشه اي، نقطه اي)، لگوهاي زماني (تحليل روند، جست وجوي شباهت، تحليل تناوبي، استخراج ترتيبي يا تحليل ال