متون روانشناسي دو دسته هستند. دسته اول متون عمومي که به هر موضوعي در روانشناسي مي پردازند؛ به عنوان مثال کتاب «انسانها و
جانوران» نوشته کتز و «کارگر انگليسي» نوشته زو؟. دسته ديگر، اهداف مشخص تري را دنبال مي کنند. در حقيقت با اين ديدگاه که «بگذار انسان آزادانه براي خودش و يا در حضور مفسري موثق سخن بگويد» به بيان نظريات و انديشه هاي روانشناسان بزرگ مي پردازند. به عنوان مثال در کتاب
ويليام جيمز» نوشته مارگارت نايت، جيمز روانشناس آمريکايي، نظرياتش را به زبان خود مطرح مي کند. و اما در کتاب حاضر، کارل گوستاو يونگ نظرياتش را از طريق مفسري قابل اعتماد بيان مي کند. اين کتاب اولين جلد از مجموعه کتاب هايي است که به اين نوع روانشناسي اختصاص يافته است و به صورت عموم در ميان ناشران و مجامع عمومي تحت عنوان روانکاويه شناخته شده است.
امروزه واژه روانکاوي به صورت عمومي به همه تئوريها و نتايج حاصل از کارهاي فرويد، يونگ، آدلر و همه همکاران و شاگردان و کساني که تحت تأثير افکار آنها قرار گرفتند، اطلاق مي شود هرچند بارها تأكيد شده است که واژه روانکاوي مختص فعاليت ها و نظريات فرويد وfi شاگردانش بوده و فعاليت ها و تئوري هاي يونگ و آدلر به ترتيب با عناوين روانشناسي تحليلي ?» و «روانشناسي فردي » معرفي گردد. البته تا زماني که عنوان مناسب و قابل تشخيصي براي هر يک از اين سه مکتب روانشناسي انتخاب نگردد، اين نامگذاري عمومي وجود خواهد داشت.
روانکاوي در مفهوم گسترده خود شامل مجموعه اي از نظريه ها و روش هاست. فرضيه مشترک ميان اين سه مکتب روانشناسي اين است که ذهن، روان و شخصيت انسان از دو بخش خود آگاهي و ناخودآگاهي تشکيل مي شود و رفتارهاي انساني در سطح خودآگاه ريشه در ناخودآگاهي دارند و مي توانند با انگيزه هاي ناخودآگاه توجيه شوند. در حقيقت موضوع روش هاي عملي روانکاوي ( در معناي عام) اين است که چگونه مي توان با تکنيک هاي خاص اين عوامل ناخودآگاه را شناخت. تکنيک هاي عملي در اين سه مکتب متفاوت هستند ولي همگي برخلاف روش هاي استفاده از دارو، هيپنوتيزم و يا روش هاي مشابه نياز به همکاري کامل فرد مورد مطالعه دارند.